Het mysterie van Jozef & Echnaton

Hoofdstuk III

III.04: De geboortedag van Farao

Volgens Gn.37:02 was Jozef 17 jaar oud, toen hij door zijn broers bij de plaats Dothan in een put werd gegooid en naar Egypte werd gedeporteerd. Verder meldt de Bijbel dat Jozef 110 jaar oud werd en in Egypte kwam te overlijden.

Gn.37:02-
Jozef, zeventien jaar oud- (…).

Gn.50:22-
En Jozef bleef in Egypte wonen, hij en zijns vaders huis; en Jozef leefde honderd en tien jaar.

Gn.50:26-
En Jozef stierf, honderd en tien jaar oud, en men balsemde hem, en hij werd in een kist gelegd, in Egypte.

Totaal verbleef Jozef 93 jaar in Egypte.
In feite had Jozef met 110 jaar een extreem hoge leeftijd bereikt, want in Egypte was deze ongeveer 32 jaar voor mannen en voor vrouwen 29 jaar. Uit de lange lijst van dynastieën blijkt dan ook, dat de meeste farao’s veel minder lang leefden en sommige maar enkele jaren regeerden (zie tabel 2, kolom c). Met andere woorden: Jozef had niet alleen met farao Echnaton te maken. Hoewel er in het verhaal over Jozef consequent van Farao (met hoofdletter) wordt gesproken, en deze  eigennaam de indruk wekt dat het om een en dezelfde persoon handelt, is zij in werkelijkheid een verzamelnaam voor meerdere farao’s. De vraag is nu, of er nog andere farao’s zijn te traceren in het verhaal. Tabel 1 toont wie er in aanmerking komen, namelijk Echnatons vader Amenhotep III en Echnatons opvolger, de meest beroemde farao uit de geschiedenis van Egypte: Toetanchamon.

Als Amenhotep III een rol speelt in het verhaal over Jozef, dan moet het zijn vóór zijn zoon Echnaton ten tonele verschijnt. We hebben in ieder geval een aanknopingspunt, namelijk Gn.41:01 waar Echnaton twee volle regeringsjaren achter de rug had en van zeven vette en magere jaren droomde. Amenhotep III moet dus vóór Gn.41:01 aan het bewind zijn geweest. We keren nu enkele regels terug in het verhaal, waar we aankomen bij Gn.40:20.
 
Gn.40:20-
Op de derde dag nu, de geboortedag van Farao, maakte hij een maaltijd voor al zijn dienaren.

Van belang is de betekenis van de geboortedag. Aangezien de suggestie wordt gewekt dat Farao een en dezelfde persoon is, wordt de geboortedag als snel aangezien voor de verjaardag van Farao. Maar vierden farao’s wel elk jaar hun verjaardag? In Egypte was dit niet gebruikelijk. Men organiseerde bepaalde feesten, die staatsaangelegenheden waren en in het openbaar werden gevierd. Ook de geboorte van een koningszoon, was natuurlijk een belangrijke nationale gebeurtenis en aanleiding voor een feestje. Al was het alleen maar, omdat een farao was verwekt door de god Amon in eigen persoon en de geboorte van een godszoon gepaard ging met allerlei magische rituelen. Meer in de rede ligt dus, dat er bij Gn.40:20 geen feestje werd gebouwd omdat Farao jarig was, maar omdat Echnaton (aanvankelijk Amenhotep IV) hier werd geboren. Een oudere bijbeltekst (uit 1910) spreekt trouwens niet van geboortedag maar van Farao’s geboorte, en is daarmee een stuk duidelijker.

Gn.40:20-
En het geschiedde op den derden dag, den dag van Farao’s geboorte, dat hij voor alle zijne knechten eenen maaltijd maakte; (…)

Rond de geboorte van een toekomstige farao was het blijkbaar gebruikelijk orde op zaken te stellen in de gevangenis. Aldus werd er recht gesproken over de overste der schenkers en de overste der bakkers, die achter de tralies zaten. Niet waarschijnlijk is dat dergelijke regelingen werden uitgevoerd op farao’s verjaardag, die normaal gesproken niet eens werd gevierd.

Tussen Gn.40:20 (waar de geboorte van Echnaton plaatsvond) en Gn.41:01 (waar Echnaton twee volle regeringsjaren achter de rug had) zijn enkele jaren gepasseerd. Bij Gn.41:01 zien we hem ineens als een volwassen man: als Farao die droomde dat hij aan de Nijl stond.
Drie conclusies zijn er nu te trekken.

1.
De Farao die voor Gn.40:20 aan het bewind was, kan niemand anders zijn geweest dan de vader van Echnaton: Amenhotep III. Hij is de eerste farao, die we in het verhaal tegenkomen.

2.
Jozef verbleef 93 jaar in Egypte, waaronder de volledige 16 jaar van Echnatons regering. Stel dat Jozef ook de volledige regering van Amenhotep III  meemaakte (37 jaar), dan moet hij na Echnaton nog 40 jaar onder andere farao’s hebben geleefd.

3.
Voor zover er nog een derde farao in het verhaal te traceren is, zou dit Echnatons opvolger Toetanchamon moeten zijn, en eventueel farao Eje.

Ga naar hoofdstuk III, paragraaf 05 »