Het mysterie van Jozef & Echnaton

Hoofdstuk VI

1.
Taalkundig verwijst de naam Chebron naar de stad Hebron. De gedachte dat Chebron een pseudoniem is voor farao Echnaton, sluit aan bij de hypothese dat de Enakieten die in Hebron (Kirjath-Arba) woonden, sympathisanten van Echnaton voorstellen.

2.
Het getal vier speelt kennelijk een sleutelrol. Vanwege zijn titel Amenhotep IV kan Echnaton door Israël Chebron zijn genoemd en verwees men naar zijn relatie met de stad Hebron (Vierstad).  Ook de naam Arba betekent vier en werd gerelateerd aan vier voorgangers van Echnaton.
Farao Chebron vertegenwoordigt de vier generaties Amenhotep,  met name Amenhotep IV (Echnaton).
Arba vertegenwoordigt de vier generaties Thoetmosis, met name Thoetmosis III.

3.
In Jz.14:15 lezen we dat Kirjath-Arba eerder bestond dan Hebron: de naam van Hebron was vroeger Kirjath-Arba.

Ri.01:10-
Toen trok Juda op tegen de Kanaänieten, die in Hebron woonden- de naam van Hebron was vroeger Kirjath-Arba (...).

Arba (dat wil zeggen: Thoetmosis III) is verbonden aan Kirjath-Arba. Farao Chebron (Echnaton) is verbonden aan Hebron. Jz.14:15 lijkt ons in cryptische taal uit te leggen dat Arba eerder leefde dan farao Chebron, wat exact klopt want Thoetmosis III leefde eerder dan Echnaton.

4.
Het is niet alleen moeilijk te achterhalen hoe de stad Hebron aan haar naam kwam, want het tijdstip waarop dit gebeurde is eveneens in nevelen gehuld. Onzekerheid ontstaat hier, doordat Hebron vaak gelijktijdig met Mamre en Kirjath-Arba wordt genoemd, terwijl de naam Hebron op een later tijdstip aan de Geschriften kan zijn toegevoegd.
Als de naam Chebron of Hebron echter betrekking heeft op Amenhotep IV, moet zij ook tijdens het leven van deze farao zijn ontstaan. Aangezien Amenhotep IV (Echnaton) een rol speelt in het verhaal over Jozef, zal de stad hier voor het eerst Hebron zijn gaan heten. En dit lijkt inderdaad het geval te zijn. Bij Gn.37:14 wordt Hebron namelijk voor het eerst onafhankelijk van Mamre en Kirjath-Arba vermeld, zodat hier het tijdstip kan vallen waarop de naam Hebron is ontstaan.

Gn.37:14-
En hij liet hem gaan uit het dal van Hebron en hij kwam te Sichem.

De tekst speelt zich af toen Jozef als jongeling nog veilig bij zijn vader in Hebron woonde, maar ontvoerd zou worden naar Egypte. Hoewel Amenhotep III, de vader van Echnaton, toen aan het bewind was (zie hoofdstuk III.05 en de tabellen A1 en B1), werd farao Amenhotep IV enkele jaren later geboren (namelijk bij Gn.40:20). De naam Hebron kan dus omstreeks die tijd zijn opgedoken.

VI.12: De verovering van Hebron

Na de exodus bestond er voor Israël genoeg aanleiding om een einde te maken aan de Enakieten. Na veertig jaar zwerven door de woestijn, zou Israël het land Kanaän binnenvallen en uiteindelijk ook Hebron veroveren. Op wiens conto de inname van Hebron stond, komt in de Bijbel nogal ambivalent uit de verf. Bij Jz.11:21 zou Jozua de stad met de ban hebben geslagen. Bij Jz.14:12 was Kaleb  verantwoordelijk voor de ondergang van de Enakieten.

Jz.11:21-
Te dien tijde kwam Jozua en roeide de Enakieten uit, van het gebergte, uit Hebron, Debir en Anab, van het gehele gebergte van Juda en van het gehele gebergte van Israël. Hen en hun steden heeft Jozua met de ban geslagen. Er bleven geen Enakieten over in het land der Israëlieten; alleen te Gaza, te Gath en te Asdod zijn er overgebleven.

Volgens Jz.11:21 werd het merendeel der Enakieten uitgeroeid. Onder de overlevenden in de Filistijnse steden Gaza, Gath en Asdod kunnen we wellicht de voorouders van de legendarische Simson scharen, wiens leven zich voornamelijk afspeelde in Gaza en omgeving. Simson, die een van Israëls Richteren was, en de strijd aanging met de Filistijnen, vertoont beslist trekjes van de Enakieten. Hoewel hij niet zozeer wordt omschreven als een reus, bezat hij wel dezelfde bovenmenselijke krachten. De naam Simson is afgeleid van het Hebreeuwse woord sjemesj, dat zon betekent. De naam Simson  vertaalt men dan ook door zonnekind of kind van de zonnegod, waarbij de herinnering doorklinkt aan de zonnecultus in Kirjath-Arba.

Ga verder met hoofdstuk VI, paragraaf 12 »