De mystieke reizen van Paulus

HOOFDSTUK IV: VERKLARING VAN DE TEKENINGEN

IV.01: Levensweg in vier fasen

Inmiddels zijn de tekeningen compleet en komen we toe aan de symbolische uitleg ervan.
Zoals eerder opgemerkt, komen de afbeeldingen overeen met het visioen van Ezechiël en Daniël, zodat het hier niet om ongebruikelijke symboliek gaat, die buiten de Bijbelse leer valt.

Ez.10:14-              
Ieder had vier aangezichten. Het eerste aangezicht was dat van een cherub, en het tweede dat van een mens, het derde was het aangezicht van een leeuw, het vierde dat van een arend.

Dn.07:02-             
Daniël hief aan en zeide: Ik had in de nacht een gezicht en zie, de vier winden des hemels brachten de grote zee in beroering, en vier grote dieren stegen uit de zee op, het ene verschillend van het andere. Het eerste geleek op een leeuw, en het had adelaarsvleugels. Terwijl ik bleef toezien, werden het de vleugels uitgerukt, en werd het van de grond opgeheven en op twee voeten overeind gezet als een mens, en werd het een mensenhart gegeven.

Ireneüs, bisschop van Lyon (140 - 202 na Chr.), vergeleek de vier Evangeliën met de vier windrichtingen en vier levensfasen van de mens, en daarmee ontwierp hij een soort evangeliesymboliek, waarbij Lucas als os, Marcus als leeuw, Johannes als arend en Mattheüs als mens werd uitgebeeld (zie afbeelding 4). Drie van de vier voorstellingen vinden we in ieder geval in de tekeningen terug; de leeuw, de arend en de mens. Onzeker is of de “halve maan” die tijdens de eerste reis van Paulus werd gemaakt, de horens van de os voorstelt.
Voorzover Lucas (de os)  zou ontbreken,  kan dit op twee manieren worden uitgelegd.
a.
Misschien werd Lucas overgeslagen, omdat hij als secretaris van Paulus verslag deed van de zendingsreizen en de tekenaar was.
b.
Meer in de rede ligt dat de leeuw, de arend en de mens betrekking hebben op de laatste drie fasen van Paulus’ levenspad. De apostel begon zijn zendingsreizen immers na zijn slechte leven als Saulus, zodat dit deel van zijn levenweg (te vergelijken met de os ) buiten beschouwing bleef.

Een en ander kan inhouden, dat de tekeningen (en daarmee het overzicht van de zendingsreizen in het boek Handelingen) pas tot stand kwamen tijdens Ireneüs. De  vier voorstellingen (os, leeuw, arend en mens) zouden op vier samenstellers of christelijke genootschappen kunnen duiden, die onder de namen Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes - omstreeks de tijd van Ireneüs - de zendingsreizen van Paulus samenstelden.

De vier levensfasen kunnen we als volgt omschrijven:

1. De os symboliseert het aardse bestaan, de identificatie met de materie (buik, onderlichaam).
2. De arend vertegenwoordigt de opklimming naar het goddelijke gebied (de hemel, het hoofd).
3. De leeuw of cherub symboliseert de opstanding.
4. De mens of farao symboliseert de Zoon Gods, alsmede de nieuwe Mens in wie Christus was verschenen.

Aldus laten de reizen van Paulus vier etappes van de levensweg zien, die een mens heeft te gaan om tot het einddoel, de goddelijke Mens (de Vereniging met Christus) te komen.
Voor de  christenen was Christus - naar wie heel het plaatje van de farao moet verwijzen - de door God gezonden Zoon en gelijk een koning of farao.
Tegelijk verwijzen de tekeningen naar Paulus die ontdekte dat Christus in hem aanwezig was als een levende gestalte. En tot slot zijn de tekeningen een voorbeeld voor andere gelovigen, want ze geven letterlijk een beeld hoe het contact met de inwonende Ziel is te verwerkelijken. Niet zozeer door in Hem te geloven, maar door Hem te volgen en te leven zoals Hij, als Ziel in een menselijk lichaam en Zijn boodschap in praktijk te brengen: men moet in zijn naasten ook de inwonende Ziel zien, gelijk men zelf Ziel is.

Mt.22:37-             
Gij zult de Here, uw God, liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand. Dit is het grote en eerste gebod. Het tweede, daaraan gelijk, is: Gij zult uw naasten liefhebben als uzelf. 


IV.02: Ontmoeting met een leeuw

De afbeelding van de cherub of sfinx duidt op een nauwe relatie met de Egyptische cultuur. We kennen dit mengwezen als een gevleugelde leeuw met een menselijk gelaat, waarbij de vleugels mogelijk een arend voorstellen. De Bijbel noemt dit wezen een cherub of cherubijn, een soort engel die tot taak had het paradijs te bewaken en de mens te beschermen.

Gn.03:24-             
En Hij verdreef de mens en Hij stelde ten oosten van de hof van Eden de cherubs met een flikkerend zwaard, dat zich heen en weer wendde, om de weg tot de boom des levens te bewaken.

Meer informatie over deze wezens treffen we aan in het boek Ezechiël, waarin hun uiterlijk vrij gedetailleerd wordt omschreven.

Ez.41:18-
(…) en iedere cherub had twee aangezichten: het aangezicht van een mens naar de palm aan de ene kant en het aangezicht van een leeuw naar de palm aan de andere kant.

 

Ga verder met hoofdstuk IV, paragraaf 02 »